Η Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων περιλαμβάνει στη συλλογή της χειρόγραφα, από τον 12ο ως τον 19ο αι. αιώνα, περισσότερους από 100.000 τίτλους βιβλίων, εκ των οποίων οι 30.000 περίπου αφορούν παλαιότυπα, 350 τίτλους περιοδικών, χάρτες, δίσκους μουσικής βινυλίου κ.ά. Στεγάζεται σε παραδοσιακό κτήριο στην καρδιά της πόλης μας στη συμβολή των οδών Μάρκου Μπότσαρη και Ελευθερίου Βενιζέλου. Συναντήσαμε την κα. Βαΐα Οικονομίδου, προϊσταμένη διεύθυνσης της Βιβλιοθήκης, η οποία μας μίλησε με πάθος για αυτή την κοιτίδα πολιτισμού και το πολύτιμο έργο που επιτελεί.
Γνωριμία με τη Βιβλιοθήκη
Αρχικά, θα ήθελα να μας παρουσιάσετε τα τμήματα και τις υπηρεσίες που προσφέρει η Βιβλιοθήκη στους επισκέπτες-αναγνώστες.
Οι αναγνώστες μπορούν να βρουν ότι έχει μία δημόσια λαϊκή βιβλιοθήκη. Αυτό συνεπάγεται ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το αναγνωστήριό μας, να διαβάσουν βιβλία στον χώρο μας και φυσικά να δανειστούν βιβλία αν είναι μέλη της Βιβλιοθήκης μας. Στον πρώτο όροφο υπάρχει το παιδικό μας τμήμα το οποίο είναι χωρισμένο σε αναγνωστήριο και σε δανειστικό τμήμα που απευθύνεται σε παιδιά ηλικίας από 0 έως εφήβους. Όλα τα βιβλία είναι ταξινομημένα σύμφωνα με το σύστημα DEWEYγια τους μεγάλους ανάλογα με τις επιστήμες, τις χώρες καταγωγής των συγγραφέων κ.λπ. ενώ στα μικρότερα παιδιά έχουμε μια ελκυστική ταξινόμηση για να μπορούν εύκολα να τα βρίσκουν και να μην μπερδεύονται με αριθμούς, σύμφωνα με την ηλικία, το περιεχόμενο του βιβλίου κ.λπ. Τα πάντα στη Βιβλιοθήκη μας είναι αυτοματοποιημένα σύμφωνα με το σύστημα ΑΒΕΚΤ 5.6. Επίσης, στον πρώτο όροφο στεγάζεται η γραμματεία και η διεύθυνση. Στον κάτω όροφο βρίσκονται τα κλειστά μας βιβλιοστάσια. Σ’ αυτά δεν έχουν πρόσβαση οι χρήστες ούτε το κοινό μας. Έχει πρόσβαση μόνο το προσωπικό. Εκεί βρίσκονται οι σπάνιες συλλογές μας και η συλλογή της κινητής βιβλιοθήκης μας. Επίσης στη Βιβλιοθήκη μας λειτουργεί το δημόσιο κέντρο πληροφόρησης με δώδεκα υπολογιστές συνδεδεμένους στο Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, το οποίο προσφέρει προστασία πρόσβασης σε κακόβουλες σελίδες. Τέλος, λειτουργεί ένα μικρό κέντρο για άτομα με προβλήματα κίνησης και όρασης.
Πώς μπορεί κάποιος ενδιαφερόμενος να γίνει μέλος της Βιβλιοθήκης και ποια η διαδικασία του δανεισμού βιβλίων;
Για να βγάλει κάρτα μέλους κάθε ενδιαφερόμενος ακολουθεί μια πάρα πολύ απλή διαδικασία: με την αστυνομική του ταυτότητα συμπληρώνει μία αίτηση ουσιαστικά παραχωρώντας μας τα στοιχεία του τα οποία φυσικά δεν μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για άλλους σκοπούς σύμφωνα και με την πολιτική προστασίας των προσωπικών δεδομένων. Η κάρτα βγαίνει εκείνη τη στιγμή, δεν έχει κόστος και με αυτή μπορεί να δανείζεται έως πέντε λογοτεχνικά βιβλία κάθε φορά ή ένα επιστημονικό. Το ένα επιστημονικό είναι για λόγους οικονομίας, γιατί όπως καταλαβαίνετε οι συλλογές των επιστημονικών τεκμηρίων είναι πολύ μικρότερες και τα τεκμήρια αυτά δυστυχώς είναι και δυσεύρετα όσον αφορά την έκδοσή τους. Από κει και πέρα παίρνοντάς τα στο σπίτι ο αναγνώστης μπορεί να τα κρατήσει δεκαπέντε μέρες ενώ μπορεί να τα ανανεώσει για άλλες δεκαπέντε μέρες, αν δεν τα έχει ζητήσει κάποιο άλλο μέλος μας. Η επιστροφή γίνεται είτε επί τόπου είτε στη θυρίδα που έχουμε οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας χωρίς την κάρτα του και εμείς τα ξεχρεώνουμε. Το ωράριό μας Δευτέρα, Τετάρτη και Σάββατο είναι διαμορφωμένο έτσι ώστε να εξυπηρετεί και ομάδες οι οποίες τις πρωινές ώρες είτε εργάζονται είτε βρίσκονται στο σχολείο κ.λπ.
Ο ρόλος των Βιβλιοθηκών με την έλευση του διαδικτύου, της ψηφιοποίησης και των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) αλλάζει παγκοσμίως. Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο ρόλος μιας Δημόσιας Βιβλιοθήκης στον 21ο αιώνα;
Η Βιβλιοθήκη είναι ένας ζωντανός οργανισμός που πρέπει να παρακολουθεί και να ακολουθεί τις εξελίξεις. Εμείς είμαστε μια ιστορική Βιβλιοθήκη ίσως και η μεγαλύτερη ιστορική Βιβλιοθήκη από τις εννέα δημόσιες βιβλιοθήκες της Ελλάδας. Έχουμε έναν τεράστιο όγκο βιβλίων παλαιότυπα και χειρόγραφα, τα οποία αν τα είχαμε κλεισμένα στα ντουλάπια μας, όπως γίνεται συνήθως, θα ήταν άχρηστα. Έτσι λοιπόν, ευτυχώς, το Υπουργείο Παιδείας είχε την πρόνοια να κάνει το πρόγραμμα της ψηφιοποίησης. Στη Βιβλιοθήκη μας ψηφιοποιήθηκαν γύρω στα δύο εκατομμύρια σελίδες. Πολύ μικρό ποσοστό σε σχέση με τον όγκο του υλικού που διαθέτουμε. Είναι, όμως, μια καλή αρχή κι εμείς δεν μένουμε με σταυρωμένα χέρια. Τα αρχεία μας και αρκετά βιβλία που έρχονται στο προσκήνιο από κάποιον ερευνητή, με τη βοήθεια των φοιτητών που έχουμε για την πρακτική άσκηση φροντίζουμε να τα ψηφιοποιούμε. Με αυτόν τον τρόπο είναι ελεύθερα και προσβάσιμα σε όλους στο διαδίκτυο. Επίσης, είχαμε υποβάλλει μια πρόταση, όταν τελείωσε το έργο της ψηφιοποίησης, προκειμένου να χρησιμοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο κατά τη γνώμη μας η Ηπειρωτική τουλάχιστον βιβλιογραφία σε συνδυασμό με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που έδινε τότε το Υπουργείο Παιδείας στους μαθητές αλλά δυστυχώς δεν υλοποιήθηκε. Έχουμε την τεχνογνωσία, δυστυχώς όμως δεν έχουμε προσωπικό καθώς αυτό μειώνεται συνεχώς. Υπάρχει η βούληση να βγάζουμε αυτά τα βιβλία προς τα έξω διότι ξέρουμε πόσο χρήσιμα είναι για τους ερευνητές. Πέρυσι προμηθευτήκαμε δέκα ηλεκτρονικές ταμπλέτες προκειμένου να χρησιμοποιηθούν περισσότερο για διάβασμα και για χρήση εκπαιδευτικών προγραμμάτων από φοιτητές. Με χαρά θέλω να σας πω ότι δεν προτιμήθηκαν οι ηλεκτρονικές ταμπλέτες για να διαβάζει το κοινό. Το βιβλίο δεν αντικαθίσταται. Επικρατεί το έντυπο.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Βιβλιοθήκες στην Ελλάδα σήμερα και πιο συγκεκριμένα η Ζωσιμαία;
Τα μεγαλύτερα προβλήματά μας είναι η υποστελέχωση και η ελλιπής χρηματοδότηση. Δεν μπορεί μια Βιβλιοθήκη σαν τη δική μας, η οποία εξυπηρετεί γύρω στις 850.000 κόσμο ετησίως να έχει αυτή τη στιγμή επτά υπαλλήλους και μάλιστα να υπάρχει φοβερή έλλειψη σε επιστημονικό προσωπικό που μπορεί να στηρίξει και να καλύψει πάγιες ανάγκες. Φέρνω εδώ το παράδειγμα της συντηρήτριάς μας, η οποία συνταξιοδοτήθηκε. Ως ιστορική Βιβλιοθήκη έχουμε μεγάλη ανάγκη από συντήρηση των τεκμηρίων μας και φυσικά ενώ υπάρχει κενή θέση και κατά καιρούς το Υπουργείο μάς ζητά προτάσεις για θέσεις, αυτές οι θέσεις δεν έχουν καλυφθεί ποτέ. Παρότι δεν υπάρχει επιστημονικό προσωπικό οι άνθρωποι της Βιβλιοθήκης λόγω της εμπειρίας τους ασχολούνται με τα πάντα. Υπάρχουν πάρα πολύ καλές σχέσεις, σχεδόν οικογενειακές, οι οποίες μας βοηθούν να ξεπερνούμε όλες τις δυσκολίες. Οι δε χρηματοδοτήσεις μας είναι τραγικές. Φέτος το Υπουργείο μάς στέλνει 9.500 ευρώ για όλο τον χρόνο με την οδηγία ο φετινός μας προϋπολογισμός να είναι πλεονασματικός κατά 25%, δηλαδή να φτάσουμε γύρω στις 7.000 ευρώ, όταν το κτήριο για να θερμανθεί θέλει μόνο 6.000 ευρώ. Και αυτό δεν είναι διαπραγματεύσιμο με την έννοια ότι εμείς έχουμε κάθε μέρα σχολεία, κάθε μέρα παιδιά που πρέπει να θερμανθούν. Ένας ακόμα μεγάλος προβληματισμός μας είναι η έλλειψη χώρων καθώς έχουμε πάρα πολύ υλικό που με μεγάλη μας χαρά συνεχώς αναπτύσσεται –ήδη δεχθήκαμε δύο επιπλέον δωρεές– και έτσι από πέρυσι έχουμε ξεκινήσει μια εναγώνια προσπάθεια αναμόρφωσης του χώρου του ισογείου μας.
Η Βιβλιοθήκη βρίσκεται στην καρδιά της πόλης μας. Πιστεύετε ότι βρίσκεται και στην καρδιά των Δημοτών; Παρατηρείτε ενδεχομένως αυξητική τάση στις εγγραφές νέων μελών και αιτημάτων δανεισμού βιβλίων ειδικότερα την περίοδο της κρίσης;
Είναι γεγονός ότι υπάρχει αύξηση του κοινού κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Το 2010 είχαμε γύρω στους 32.000 δανεισμούς και έχουμε φτάσει στους 42.000. Σ’ αυτό αλλάξαμε και εμείς την πολιτική μας και οδηγηθήκαμε σε μια πιο εξωστρεφή πολιτική όσον αφορά το να πάμε και εμείς προς τον κόσμο και να μας γνωρίσει καλύτερα. Από κει και πέρα στραφήκαμε με μεγάλη ένταση προς τα παιδιά της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, διότι θεωρούμε ότι είναι οι εν δυνάμει μελλοντικοί αναγνώστες. Τα παιδιά πρέπει να ’ρθουν στη Βιβλιοθήκη, να καταλάβουν ότι εδώ είναι ο χώρος τους, το σπίτι τους. Δεν είναι ένας ξένος χώρος. Θα έρθουν, θα καθίσουν, θα διαβάσουν, θα ζωγραφίσουν, θα μάθουν πράγματα με ευχάριστο τρόπο, γι’ αυτό στήνουμε και αυτά τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, τα οποία έρχονται και παρακολουθούν δημοτικά σχολεία από όλη την περιφέρεια Ηπείρου. Γενικά, βλέπουμε ότι έχουν αποδώσει καρπούς. Πέρυσι κάναμε και μια ωραία καμπάνια στα Γυμνάσια της πόλης.
Τι κατηγορίες βιβλίων προτιμά να δανείζεται το αναγνωστικό κοινό της Βιβλιοθήκης;
Περισσότερο προτιμούν τη σύγχρονη λογοτεχνία ελληνική και ξένη με ιδιαίτερη προτίμηση προς την ελληνική. Λίγοι είναι αυτοί που προτιμούν τους ξένους κλασικούς και τους ξαναδιαβάζουν. Βέβαια εμείς εδώ έχουμε και το ιδιαίτερο κοινό μας που είναι οι ερευνητές. Λέγοντας ερευνητές δεν εννοώ μόνο τον πανεπιστημιακό ερευνητή αλλά κυρίως τους ανθρώπους που παραδοσιακά στα Γιάννενα έχουν αυτές τις ανησυχίες ενώ δεχόμαστε αιτήματα από ερευνητές και του εξωτερικού.
Οι δωρεές φαίνεται να είναι ο βασικός τρόπος εμπλουτισμού της Βιβλιοθήκης. Συνήθως τα βιβλία αυτά αφορούν παλαιότερες εκδόσεις ή εξειδικευμένα θέματα. Τι γίνεται με τη σύγχρονη εκδοτική παραγωγή; Προσφέρουν βιβλία οι εκδοτικοί οίκοι;
Καθόλου! Δεν ανταποκρίνονται. Να σας πω μάλιστα ότι ως δημόσια βιβλιοθήκη ο νόμος ορίζει ότι είναι υποχρέωση των εκδοτών, συγγραφέων και οποιουδήποτε δραστηριοποιείται στην περιοχή ή διαμένουν σε κάποιο άλλο μέρος αλλά η καταγωγή τους είναι από εδώ να καταθέτουν δύο αντίτυπα στη βιβλιοθήκη της πόλης τους πράγμα το οποίο δεν γίνεται αρχής γενομένης από το Πανεπιστήμιο όπου έχουν μια πλούσια εκδοτική δραστηριότητα. Έχουμε στείλει άπειρες φορές έγγραφα συνοδευόμενα από τα σχετικά εδάφια του νόμου αλλά ποτέ δεν έχουμε λάβει ανταπόκριση. Όπως επίσης και από την εκδοτική δραστηριότητα των μουσείων μας. Ακόμα και η Περιφέρεια, η οποία στο παρελθόν ήταν πιο απλόχερη τώρα έχει γίνει πιο φειδωλή όσον αφορά τις εκδόσεις της. Οι εμπορικοί εκδοτικοί οίκοι στέλνουν βιβλία μόνο αν επισταμένως τους τα ζητήσουμε. Αντιθέτως, έχουμε πολύ καλές σχέσεις και μας στέλνουν τις εκδόσεις τους το ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη και το μουσείο Μπενάκη.
Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλιαυτοκίνητο που διαθέτετε.
Αρχικά, είχαμε δύο βιβλιοαυτοκίνητα. Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχαν τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Υπουργείο Παιδείας από το Νόμο όριζε κάθε Κεντρική Βιβλιοθήκη, όπως είναι και η δική μας, να έχει ένα τουλάχιστον βιβλιοαυτοκίνητο, ένα λεωφορείο ουσιαστικά, προκειμένου να πηγαίνει σε χωριά της Περιφέρειας. Κάποια στιγμή το 1998 άρχισε το ευρωπαϊκό πρόγραμμα «Υποστήριξη της εκπαιδευτικής πράξης από κινητές βιβλιοθήκες». Τότε, λοιπόν, το 1999-2000 αγοράστηκε το καινούργιο αυτοκίνητο, το οποίο ήταν σαφώς πιο εξοπλισμένο και έγινε πρόσληψη προσωπικού ειδικά για το πρόγραμμα αυτό. Το ένα βιβλιοαυτοκίνητο αποσύρθηκε λόγω παλαιότητας καθώς δεν βρίσκαμε πλέον ανταλλακτικά. Το καινούργιο παραμένει. Δεν πηγαίνουμε πλέον μακρινά δρομολόγια, γιατί δεν έχουμε στον προϋπολογισμό μας εκτός έδρας δαπάνη αλλά πηγαίνουμε και ικανοποιούμε τα κοντινά σχολεία: Σταυράκι, Καρυές κ.ο.κ.
Εκπαιδευτικά προγράμματα και φιλαναγνωσία
Ξεκινήσατε τα εκπαιδευτικά σας προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτά.
Πριν από μια πενταετία περίπου είχαμε ξεκινήσει κάποιες δράσεις. Δεν ήταν ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα. Κατόπιν συνεννοήσεως έρχονταν σχολεία στη Βιβλιοθήκη. Με την κυρία Ευγενία Βραζιτούλη, η οποία είχε μια φοβερή μέθεξη με τα παιδιά, είχαμε ξεκινήσει κάποιες δράσεις. Σταδιακά, αρχίσαμε να φτιάχνουμε και εμείς τα δικά μας εκπαιδευτικά προγράμματα. Για να στηθεί ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα χρειάζεται μια ολόκληρη μελέτη. Πρέπει να βρούμε ένα θέμα που να είναι ελκυστικό για διαφορετικές ηλικίες παιδιών, πρέπει να θέσουμε κάποιους στόχους κ.λπ. Έτσι, λοιπόν, και εμείς στήνουμε προγράμματα ανάλογα με τις ηλικίες. Στα μικρότερα παιδιά δίνουμε πάντα ως θέμα τη φιλαναγνωσία. Φροντίζουμε να έχουμε πολύχρωμες ιστορίες δίνοντάς τους κίνηση. Μετά θα τις δραματοποιήσουμε και θα γίνουν τα παιδιά πρωταγωνιστές, θα ακούσουν μουσική, θα κινηθούν, θα μάθουν κανόνες και θα εκτονωθούν εκφράζοντας συναισθήματα με ένα κολάζ κ.λπ. Για τα πιο μεγάλα παιδιά σαφώς και οι ανάγκες είναι διαφορετικές. Εκεί επιμένουμε στη γνώση σε συνδυασμό με την τοπική ιστορία. Δηλαδή, όταν θα κάνουμε το πρόγραμμα «Γνωριμία με τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου» ένα κομμάτι θα αναφερθεί στον Δωδωναίο Δία. Φέτος, ξεκινήσαμε δύο προγράμματα κοντά στα παλαιότερα που συνεχίζονται. Το ένα είναι «Ο πύργος των παραμυθιών», μια πολύχρωμη ιστορία για τα παιδιά από τον παιδικό σταθμό μέχρι και την πρώτη και δευτέρα δημοτικού. Έχουμε στήσει σκηνικά, σπιτάκια τρισδιάστατα, τον πύργο των παραμυθιών κ.ά. Οτιδήποτε μπορεί να κάνει ένα παιδί να χαρεί και να φύγει από τη βιβλιοθήκη ενθουσιασμένο ούτως ώστε να θέλει να ξανάρθει φέρνοντας μαζί τη μαμά, τον μπαμπά, τον παππού, τη γιαγιά, το μεγαλύτερο αδερφάκι, τους φίλους του. Για τα μεγαλύτερα παιδιά υλοποιήσαμε μια ιδέα που την είχαμε εδώ και δύο χρόνια. Είχαμε τρία καταπληκτικά παιδιά που έκαναν την πρακτική τους άσκηση από το τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου μας: την Αθηνά, τη Μαργαρίτα και τον Κωνσταντίνο, οι οποίοι σε συνεργασία με εμάς έστησαν το πρόγραμμα που λέγεται «Από τις πινακίδες της γραμμικής γραφής στα tablets». Μια ιστορία της γραφής, του βιβλίου και της βιβλιοθήκης. Σε συνεργασία με την Πετρούλα Ντάλλα, τελειόφοιτη της σχολής Εικαστικών & Εφαρμοσμένων Τεχνών Δυτ. Μακεδονίας, η οποία είχε φοβερό ταλέντο κάναμε εκμαγεία σφηνοειδούς γραφής, ιερογλυφικών, γραμμικής Α’ –τον δίσκο της Φαιστού– και μία πινακίδα από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο με γραμμική Β’. Έχουμε πάρα πολλά αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν βιωματικά από τα παιδιά για να καταλάβουν τι είναι μικρογραφία, καλλιγραφία, τυπογραφικά σύμβολα κ.λπ. Επίσης, γίνεται ιδιαίτερη μνεία στους γιαννιώτες τυπογράφους: Γλυκύδες και Θεοδοσίου, των οποίων τις συλλογές διαθέτει η Βιβλιοθήκη.
Βρισκόμαστε στην εποχή της ανάδυσης του ηλεκτρονικού βιβλίου (eBook). Το έντυπο παραμένει ισχυρό αλλά η νέα γενιά συνηθίζει από την παιδική ηλικία να διαβάζει και να γράφει σε νέα ψηφιακά μέσα. Στο πρόγραμμά σας «Από τις Πινακίδες της Γραμμικής Γραφής στα tablets» αποδεικνύετε ότι πιάνετε τον παλμό της εποχής. Πώς βλέπετε τη συμμετοχή των παιδιών στο πρόγραμμα αυτό;
Νομίζω ότι τα παιδιά παραμένουν στην έντυπη ανάγνωση κάτι που μας χαροποιεί ιδιαίτερα. Εμείς δείχνουμε στα παιδιά την εξέλιξη της γραφής και της ανάγνωσης και παρέχουμε τη δυνατότητα να διαβάσουν βιβλία είτε με τον παραδοσιακό είτε με τον ηλεκτρονικό τρόπο. Όσον αφορά την ανάγνωση τα παιδιά δεν προσελκύονται ιδιαίτερα στα νέα ψηφιακά μέσα. Τα νέα μέσα όμως τα αγκαλιάζουν σε ό,τι αφορά τις δημιουργίες. Για παράδειγμα, για τη γνωριμία με τους δώδεκα θεούς του Ολύμπου έχουμε κατεβάσει ειδικές εφαρμογές που σχετίζονται με το θέμα: κουίζ, ερωτηματολόγια, σκιαγραφήσεις. Όλα αυτά ενθουσιάζουν τα παιδιά. Το θέλουν αλλά ως εκεί. Δεν θα καθίσουν να διαβάσουν τις πληροφορίες που τους δίνουν οι ταμπλέτες για τις θεότητες. Προτιμούν να τις πάρουν από ένα βιβλίο. Σε μια προηγούμενη δραστηριότητα που σχετιζόταν με τα κόμικς η ιδέα να κατασκευάσουν κόμικς με τα ψηφιακά μέσα τα προσέλκυσε ιδιαίτερα γιατί υπήρχαν απεριόριστες δυνατότητες.
Είναι γεγονός πως το έντυπο βιβλίο παίζει σημαντικό ρόλο στην επαφή των παιδιών με την ανάγνωση από τη βρεφική ηλικία καθώς το πιάνουν, το ξεφυλλίζουν, το μυρίζουν, το γράφουν κ.λπ. Πιστεύετε ότι θα μπορούσε ποτέ το ηλεκτρονικό βιβλίο να αποτελέσει την πύλη μετάβασης στην αναγνωστική διαδικασία από τις μικρές ηλικίες;
Υπάρχει μια έρευνα που έχει γίνει στην Ιαπωνία, μια χώρα εξαιρετικά προηγμένη τεχνολογικά, που αποδεικνύει ότι η ηλεκτρονική ταμπλέτα δεν θα χρησιμοποιηθεί ακόμα και από τον ερευνητή για να διαβάσει ολόκληρο το κείμενο. Θα εντοπίσει τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν αλλά μετά θα πάει στο έντυπο. Το ζωντανό ξεφύλλισμα που ένα παιδί πιάνει το βιβλίο με τα χέρια του δεν μπορεί να υποκατασταθεί σε καμία περίπτωση από την ταμπλέτα.
Το στοίχημα της φιλαναγνωσίας κερδίζεται συνήθως από την παιδική ηλικία. Κομβικός είναι ο ρόλος του οικογενειακού περιβάλλοντος. Σκέφτεστε να εντάξετε δράσεις που θα εκπαιδεύουν και θα ενημερώνουν τους γονείς για την αξία της ανάγνωσης από μικρή ηλικία;
Αυτό πραγματικά μπορεί να γίνει. Όπως έχουμε λέσχη ανάγνωσης για τους μικρούς θα μπορούσαμε κάλλιστα να κάνουμε ένα εργαστήρι ανάγνωσης για τους μεγάλους. Το έχουμε σκεφθεί πάρα πολλές φορές και είναι στις προθέσεις μας. Δυστυχώς, όμως, η έλλειψη προσωπικού και χρόνου στο υπάρχον προσωπικό καθώς ασχολούμαστε και με άλλες δράσεις της Βιβλιοθήκης έχει αφήσει πίσω αυτό το κομμάτι. Ένας άλλος στόχος μας είναι να κάνουμε μια ενημέρωση για τη Βιβλιοθήκη σε χώρους που συχνάζουν νέοι γονείς όπως είναι οι μαιευτικές κλινικές, τα παιδιατρεία κ.λπ. Ξέρετε πολλές φορές ο κόσμος δειλιάζει να μπει στις βιβλιοθήκες, γιατί θεωρεί ότι είναι χώροι όπου μπαίνουν οι «γραμματιζούμενοι», οι «λόγιοι».
Δικτύωση, συνέργειες, σχέδια
Η Ζωσιμαία το 2013 σύμφωνα και με τον απολογισμό σας έκανε ένα σημαντικό βήμα εκσυγχρονισμού και εξωστρέφειας. Απέκτησε tablets, scanner, οθόνη-προβολέα κ.λπ. Επίσης διαθέτει ιστοσελίδα και λογαριασμό στα κοινωνικά δίκτυα (facebook, twitter, google+). Προσπαθείτε να προσελκύσετε τη νέα γενιά αλλά και τους ανθρώπους που ασχολούνται με την τεχνολογία. Υπάρχει ανταπόκριση;
Οι μαθητές, οι φοιτητές μπαίνουν στα κοινωνικά δίκτυα και στους λογαριασμούς της Βιβλιοθήκης μαθαίνοντας από εκεί για τις δράσεις μας. Το γεγονός ότι βλέπουμε να είναι φίλοι μας στα κοινωνικά δίκτυα άνθρωποι από όλο τον κόσμο μάς ωθεί στο να προσπαθούμε ακόμα περισσότερο.
Υπάρχει συνεργασία με τις υπόλοιπες Βιβλιοθήκες της Ηπείρου;
Ναι βεβαίως, και όχι μόνο της Ηπείρου. Με όλες τις βιβλιοθήκες έχουμε μια πάρα πολύ καλή συνεργασία. Είμαστε λίγοι συνάδελφοι, παρότι οι φήμες θέλουν να είμαστε ζημιογόνες «επιχειρήσεις» και κάποια στιγμή είχε ακουστεί με μεγάλη έμφαση ότι οι βιβλιοθήκες θα κλείσουν. Οι υπάλληλοι που υπηρετούμε σ’ όλες τις βιβλιοθήκες σ’ όλη τη χώρα είμαστε γύρω στους 150 συνεχώς μειούμενοι. Επομένως, όλοι έχουμε κοινούς στόχους, κοινά προβλήματα και υπάρχει αλληλοϋποστήριξη.
Η πόλη μας διαθέτει Πανεπιστήμιο, Πνευματικό Κέντρο, Μουσεία και άλλους πολιτιστικούς οργανισμούς. Θα μπορούσαν να αναπτυχθούν συντονισμένες δράσεις με έμφαση κάποιον εορτασμό ή μια θεματική εκδήλωση με στόχο την αλληλεπίδραση του κοινού και την αύξηση της επισκεψιμότητας των χώρων αυτών; Ένα γαϊτανάκι επισκέψεων του κοινού από τον ένα οργανισμό στον άλλο. Άλλωστε, οι αποστάσεις είναι ανύπαρκτες.
Μου δίνετε εδώ την ευκαιρία να εκφράσω μία πικρία μας. Όταν ετοιμάζονταν τα Ελευθέρια της πόλης, ο δήμος είχε κάνει δημοτικό συμβούλιο και είχε καλέσει όλους τους πολιτιστικούς φορείς προκειμένου να παρουσιάσουν τις προτάσεις τους για τα Ελευθέρια της πόλης. Ο φορέας μας δεν συμπεριλαμβανόταν σε αυτούς τους πολιτιστικούς οργανισμούς. Παρόλα αυτά, εμείς ετοιμάσαμε πράγματα και μπήκαμε σ’ αυτή τη διαδικασία. Είμαστε ανοιχτοί σε όλες τις προτάσεις που θα μπορούσαν να γίνουν. Βλέπω όμως μία δυσκαμψία από άλλους φορείς να κάνουν τέτοιες συνδυαστικές δράσεις. Θα μπορούσαν να γίνονται παράλληλες εκθέσεις, παράλληλα δρώμενα. Δεν ξέρω αν είναι ώριμη η κοινωνία μας. Υπάρχει μία εσωστρέφεια, ένας συντηρητισμός, μια καχυποψία.
Ποια είναι αυτή η ομάδα-στόχος που θα επικεντρωθείτε περισσότερο ώστε να εμπλακεί πιο δυναμικά στις διαδικασίες της Βιβλιοθήκης;
Το Γυμνάσιο είναι μια ομάδα-στόχος. Είχαμε κάνει κάποιες δράσεις αλλά θα το ξαναπροσπαθήσουμε. Είναι μια κομβική ηλικία για τη φιλαναγνωσία. Στο Λύκειο τα πράγματα είναι καλύτερα. Είναι πιο συνειδητοποιημένα τα παιδιά, έχουν ξεπεράσει κάπως τη φάση της αντίρρησης-αντίδρασης και έρχονται στη Βιβλιοθήκη. Μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι τα παιδιά στο κοινωνικό δίκτυο foursquareανεβάζουν φωτογραφίες από την επίσκεψή τους στη Βιβλιοθήκη και την εδώ μελέτη τους. Αυτό είναι πάρα πολύ ωραίο.
Πείτε μας λίγα λόγια για τις δράσεις που τρέχουν αυτή την περίοδο και για τα μελλοντικά σχέδια της Βιβλιοθήκης.
Συμμετέχουμε σε μια μεγάλη έκθεση που γίνεται προς τιμήν του ElGreco, του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, με το ιστορικό μουσείο Κρήτης και το μουσείο Μπενάκη. Μας ζήτησαν ένα σπάνιο τεκμήριό μας, του Ορσίνι που ήταν πάτρωνας του ElGreco. Η έκθεση αυτή βρίσκεται από τον Νοέμβριο στο μουσείο Μπενάκη και θα παραμείνει μέχρι την άνοιξη. Βρισκόμαστε ήδη σε διαδικασία συνεργασίας με τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του ιδρύματος Ωνάση όπου έχουμε σε livestreamingτις διαλέξεις και τις παραστάσεις του ιδρύματος. Επίσης, μέχρι και το τέλος Νοεμβρίου έχουμε την έκθεση στη μνήμη του Χρίστου Σούλη, γυμνασιάρχη της Ζωσιμαίας Σχολής και ιδρυτή της ανεξάρτητης Ζωσιμαίας εν Ηπείρω Βιβλιοθήκης. Φέτος το καλοκαίρι υπεγράφη το οριστικό πρωτόκολλο παράδοσης και παραλαβής του αρχείου του Χρίστου Σούλη από τον δήμο Ιωαννιτών, όπου είχε δωριστεί αρχικά το 1992, προς τη Βιβλιοθήκη μας. Τέλος, τον Δεκέμβριο σε συνεργασία με το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τη δημοκρατία και τον κοινοβουλευτισμό θα έρθουν άνθρωποι του Ιδρύματος εδώ και θα παρουσιάσουν ένα εργαστήριο δημοκρατίας.
Επικοινωνία:
Μ. Μπότσαρη & Ελ. Βενιζέλου, Ιωάννινα
Τηλέφωνο: 26510 – 25591 & 26510 – 72863
Fax: 26510 – 83445
Email: zosimaialib@sch.gr
Ιστοσελίδα: zosimaialib.sch.gr
Συνέντευξη: Παναγιώτης Κάπος* (Νοέμβριος - Δεκέμβριος 2014)
Η συνέντευξη δημοσιεύθηκε στο έντυπο πολιτιστικό ένθετο "Πολιτιστικές Διαδρομές" (εφημερίδα "Νέοι Αγώνες Ηπείρου" Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2014)
* Ο Παναγιώτης Κάπος είναι Φιλόλογος, υπ. Διδάκτωρ Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού, υπεύθυνος των εκδόσεων Oasis.
Κατηγορία επ-Oasis:
 |
